Avrupa ve Akdeniz ülkelerinde çok yaygın bir bitki olan nanenin kurusunu yemeklere lezzet vermesi için kullanmak dışında, çoğumuz bu şifalı bitkinin ne işe yaradığının farkında bile değiliz.
Halbuki tabiatta pek çok nane çeşidi vardır ve tesirleri o kadar çok yönlüdür ki, henüz 9. yüzyılda bu konu ile ilgilenen Reichenay Adası'nda yaşayan Hristiyan din adamı Walahfried Strabo şunları belirtiyor: "Tabiatta var olan nane çeşitleri ve bunların tesirlerini sayabilen bir kişinin, Kızıldeniz'de ne kadar balık yüzdüğünü bildiği kabul edilir."
Ballıbabagiller familyasındaki aynı cinsten 25 kadar çok yıllık dayanıklı otsu bitkinin genel adıdır ‘Nane’. Dünyanın tüm ılıman ve astropikal bölgelerine yayıldığı gibi ülkemizde de 7 türü yetişmekte. Nemli ve gölgelik yerleri çok seven nane türlerinin boyları 3 ila 100 santimetre arasında değişebiliyor. Dört köşe kesitli, kırmızımsı gövde ve dalları; karşılıklı dizilen, kenarları dişli, keskin ama hoş kokulu koyu yeşil yaprakları ve dal uçlarında kümeler oluşturarak temmuz-ağustos aylarında açan leylak, pembe ya da beyaz renkli çiçekleri vardır nanenin. Koyu kahverengi, minik taneli ve küremsi biçimli tohumları olur. Nane türleri, döktüğü tohumlarıyla çoğalır ya da çoğaltılabilir.
Nane türleri arasında en çok kültürü yapılanı bahçe nanesidir. Bu türün yaprak, sap ve çiçeklerinde mentol, menton, jasmon vb. maddeleri içeren uçucu yağ ile tanen, reçine, acı bitki esansı ve bazı organik maddeler bulunur. Nanenin tazesi ya da kurutulmuşu baharat olarak kullanıldığı gibi ilaç, yiyecek ve parfümeri alanlarında da kullanım yeri vardır.
Şifalı bitkiler arasında yer alan nane, aromatik özellikleriyle doğrudan sinir sistemine tesir ederek hastalıkların tedavisinde kullanıldığı gibi, çay demler gibi, sıcak su ile damıtılarak uçucu esansların suya geçmesiyle elde edilen sıvılarıyla da, oldukça tesirli bir şekilde kullanılabiliyor. Nanenin bilinen direkt bir yan etkisi olmamasına rağmen uzmanlar, çay gibi kaynatılarak tüketilen nanenin düzenli kullanımının, rahim içi duvarındaki (endometrium) hücreleri tahrip edebileceğini, bunun da gebelik olasılığını azalttığını belirtiyor.
Nanenin faydaları
• Sindirim salgılarını artırdığından mide ve bağırsaklardaki sindirim işlemini kolaylaştırır.
• İç organların kaslarında yatıştırıcı etkiler yapar.
• İçerdiği uçucu yağlar nedeniyle mide bulantılarını keser. • Gebelikteki ve yolculuklardaki kusma refleksini bastırır.
• Mide ve bağırsak gazlarını söktürücüdür.
• Beden üzerinde güçlendirici (tonik) etkisi vardır.
• Bağırsaklardaki kolit yaralarının iyileşmesinde etkili rol oynar.
• Grip ve nezlede yüksek ateşin düşürülmesinde değerli bir yardımcıdır.
